แบบฝึกวาดภาพด้วยตนเอง

" Draw it by yourself "

สารบัญ

         หลังจากตะบี้ตะบันฝึกวาดเส้นสอบเข้าตอน ม.5-ม.6 และวาดเส้นในมหาวิทยาลัยตอนปี1 - จนเรียนจบ พอออกมาก็ได้มีโอกาสสอนวาดเส้นให้กับผู้เรียนหลากหลายช่วงวัย และหลายหลายวัตถุประสงค์ในโรงเรียนสอนพิเศษที่ กทม. ในระหว่างสอนก็ได้เรียนรู้สิ่งใหม่ๆหลายอย่าง.  เทคนิคบางอย่างเราใช้ได้ผล แต่กับผู้เรียนบางท่านกลับไม่ได้ผล.  แน่นอนว่าการสอนวาดรูปนั้นอาจง่ายถึงขนาด ไม่ต้องพูดอะไรเลยสักคำ แค่เอาหุ่นมาตั้งไว้แล้วบอกผู้เรียนว่า "ให้วาดให้เหมือน" แค่นั้น  หากใครมีพรสวรรค์ ก็อาจวาดได้เองโดยที่ครูไม่ต้องสอนหรือพูดอะไรเพิ่มเลย แต่คำว่า "พรสวรรค์" ดูกำปั้นทุบดินมาก และจ๋าไม่ค่อยชอบคำนี้นัก เพราะโดยส่วนตัวแล้วจ๋าพยายามอย่างมาก เพื่อฝึกฝนตนเองไม่ว่าในเรื่องใด คงไม่สามารถคุยอวดใครได้ว่าตนมีพรสวรรค์  และแน่นอนว่า จะไม่ทิ้งคนที่วาดไม่ได้ด้วยคำว่า "ไม่มีพรสวรรค์" เช่นกัน  

        ในระหว่างการสอนที่ กทม. ประมาณ 7 ปี จ๋าได้คิดวิธีแก้ไขปัญหา หรือวิธีฝึกวาดรูปสำหรับผู้ที่ติดขัด ยังวาดไม่ได้ ตั้งแต่เริ่มแรก ยังไม่มีพื้นฐานเลย จนออกมาเป็นเนื้อหาคอร์สเรียน "แบบฝึกวาดภาพด้วยตนเอง" ในหมวดวิชาวาดเส้นนี้ ยังแบ่งเป็นอีกหลายหัวข้อย่อย แยกออกไป ทั้งนี้เพื่อมุ่งเน้นให้มีความสามารถไปทำข้อสอบ สำหรับสอบเข้ามหาวิทยาลัยได้ แต่สำหรับผู้สนใจฝึกวาดรูปทั่วไปก็ได้ประโยชน์ในการฝึกเช่นกัน.

        ในส่วนวิชาองค์ประกอบศิลป์และวิชาออกแบบนี้ จ๋าได้ออกแบบคอร์สเรียนขึ้นภายหลังจากที่เริ่มมีประสบการณ์สอบเด็กเล็กมากขึ้น ช่วงหลังจากกลับมาอยู่หัวหินหลังปี 2559 - 2563 ในระยะแรกจ๋าสอนแต่วิชาวาดเส้น และได้ประสบปัญหาด้วยตนเองด้วย ทั้งตอนสอบเข้า ในขณะเรียนมหาวิทยาลัย และยังได้พบกับผู้เรียนพิเศษที่เป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยมาเรียนเสริมเพื่อให้สอบผ่าน แสดงให้เห็นว่าวิชาองค์ประกอบศิลป์เป็นหัวใจสำคัญของงานศิลปะ เป็นข้อสอบปฏิบัติอีกข้อหนึ่งคู่กับวิชาวาดเส้น และเป็นวิชาที่มีหน่วยกิตหนักที่สุดวิชาหนึ่งในสายศิลปะ และแน่นอนว่า จำเป็นต้องใช้เวลาซึมซับนานกว่าจะเข้าใจ ซึ่งจ๋าได้สังเกตเห็นว่าหากผู้เรียนมาเรียนหลังจากวาดภาพเหมือนแล้ว ผู้เรียนจะเริ่มเกร็ง ไม่มีความกล้าหาญที่จะแสดงออกทางอารมณ์อย่างตรงไปตรงมา ทำงานกับจินตนาการได้ยากลำบากกว่าในช่วงวัยเด็กมาก จ๋าจึงเริ่มพัฒนาหลักสูตรองค์ประกอบศิลป์สำหรับเด็กเล็กขึ้นมาในรูปแบบของนิทาน เพื่อให้เข้าถึงเด็กได้ง่ายขึ้น

เกริ่นนำ

ก่อนจะมาเป็น บ้านเหมือนหมี ฟาร์มไส้เดือน & อาร์ต สตูดิโอ หัวหิน อยู่ที่บ้าน

บ้านเหมือนหมี ฟาร์มไส้เดือน & อาร์ตสตูดิโอ ของเรา มีบทความศิลปะด้วย?

หลายท่านอาจจะสงสัยว่ามันเกี่ยวกันได้ยังไง ไส้เดือนกับศิลปะเนี่ยนะ

เอาเป็นว่าใดๆในโลกล้วนมาเกี่ยวข้องกันได้อย่างไม่น่าเชื่อ ถ้าใครยังติดตามอ่านบทความของจ๋ามาถึงตรงนี้ ก็ขอบคุณจริงๆค่ะที่ติดตามกันมาอย่างยาวนานมาก แม้ว่าจ๋าจะหยุดวาดรูปไปบ้างพักใหญ่ๆ ก็ยังไม่ห่างหายกันไปไหน

จ๋าเริ่มต้นเขียนเว็บบล็อกครั้งแรกตั้งแต่จบ ป.ตรี ศิลปะ มาทำงานใหม่ๆ  สอนศิลปะอยู่ใน กทม. แล้วก็รู้สึกว่าคอร์สเรียนศิลปะนี่มันแพงเนอะ ถ้ามีวิธีฝึกวาดรูปดีๆ โดยไม่เสียตังได้ก็ดีสิ น่าจะเป็นประโยชน์กับใครหลายๆคน  ก็นึกถึงตอนตัวเองสมัยเด็กๆ ได้อาศัยครูพักลักจำบ้าง อาศัยถามเอา ฝึกเองเอา และที่เป็นแรงบันดาลใจอันยิ่งใหญ่ที่สุดคือได้รับน้ำใจมาจากคุณครูสอนศิลปะ  เราเรียกกันว่า “ครูเป้า” ตอนนั้นครูเคยสอนอยู่ที่โรงเรียนเบญจมเทพอุทิศ เพชรบุรี ครูช่วยกรุณาอบรมสั่งสอนวิชาวาดเส้นให้แก่จ๋าและผองเพื่อนที่ต้องการจะไปสอบเข้ามหาวิทยาลัยในตอนนั้น.  ครูสอนให้ฟรีไม่คิดตัง  แล้วจ๋าฝึกกับครูก็สอบติดศิลปากร จ๋าคิดว่าสิ่งนี้มีคุณค่ากับชีวิตของจ๋ามาก  เราเป็นศิษย์กับครูที่ไม่ค่อยพูดคุยกัน แต่แม้จะคิดถึงกี่ครั้ง จ๋าก็ยังรู้สึกขอบคุณและรู้สึกดีเสมอ  

จ๋าเขียน “บทความดีๆ ติวฟรีวาดเส้น” มานานมากแล้ว ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2011 เรียนจบมาใหม่ๆ  เขียนตั้งแต่ยังเป็น blog ใช้ชื่อว่า Free Art Tutor และต่อมาก็หัดทำ website ของตัวเอง ใช้ชื่อว่า baanprongmai.com ตอนที่จ๋ากลับมาอยู่บ้านที่หัวหิน  จ๋าหยุดทำ website ไปสักพักนึง ก่อนที่จะรวบรวมกำลังใจกลับมาเขียนบทความใหม่อีกครั้งโดยใช้ชื่อเว็บไซต์เดิม คือ baanprongmai.com  อ่านว่า บ้านโพรงไม้ดอทคอม นะคะ สอนศิลปะอยู่ที่บ้านอยู่ได้สักพัก ก่อนจะหยุดสอนแล้วออกไปทำงานประจำ จนกระทั่งเจอกับโควิดจึงตัดสินใจออกจากงานแล้วมาเรียนต่อในสาขาวิชาอื่นเพิ่มเติม

ช่วงเวลาที่อ่านหนังสืออยู่ที่บ้านนี้เงียบสงบดีมาก นอกจากจะได้ทดลองเลี้ยงไส้เดือนแล้ว ก็ยังพอมีเวลาขลุกอยู่กับงานศิลปะที่รักบ้าง แต่เป็นงานอดิเรกให้เพลิดเพลินพักผ่อนหย่อนใจ

อย่างไรก็ตาม ด้วยเจตนาดีข้างต้น ที่จ๋าเคยคิดว่าอยากจะทำบทความดีๆเกี่ยวกับการฝึกวาดรูปด้วยตนเองไว้ให้เสร็จ จ๋าก็จะพยายามหาเวลาเล็กๆน้อยๆนี้เขียนต่อไป เพราะจากประสบการณ์การเรียนการสอนวาดรูปมาสิบกว่าปี พบว่า หัวใจสำคัญของการวาดรูปให้สำเร็จ อยู่ที่เราลงมือวาดด้วยตนเอง กล้าลองผิด ลองถูก และพยายามทำต่อไปตามความตั้งใจ ไม่ล้มเลิกแม้จะผิดหวังพ่ายแพ้ผลลัพธ์ไม่ได้ดั่งใจบ้าง ถ้าเราไม่หยุดวาด เราจะวาดรูปเสร็จ และสำเร็จแน่นอน  และส่วนตัวจ๋าคิดว่าวิธีคิดที่ใช้ในการวาดรูปนี้ สามารถนำไปใช้ได้กับการดำรงชีวิตของเราในเรื่องอื่นๆด้วย 

มันไม่สำคัญว่าเทคนิคเราจะแพรวพราวแค่ไหน หรือจ่ายเงินซื้อมาแพงเท่าไร แต่ภาพวาดของเราจะสำเร็จได้ ล้วนขึ้นอยู่กับ “ตัวของเราเอง” ทั้งสิ้น  ถ้าเรามี“ความกล้าหาญ” ที่จะเริ่มต้นวาด  ถ้าเราดำรงความมั่นใจและสามารถ “เชื่อมั่น” ในตนเองได้ไปจนตลอดรอดฝั่ง  ถ้าเรามี “ระเบียบวินัย” ทำงานจนเสร็จทุกชิ้นที่เราเริ่ม ถ้าเรา “กล้ายอมรับผิด” และปรับปรุงพัฒนางานให้ดีขึ้น และสุดท้าย ถ้าเรา “รัก” งานของตัวเอง เราจะภูมิใจในตัวเอง และไม่มีใครสามารถมาเหยียบย่ำชิ้นงานของเราได้ ถ้าเราไม่เลือกที่จะย่ำยีงานของตัวเอง.

ในหนึ่งภาพวาด แฝงไปด้วยคุณค่าหลายอย่าง กว่าจะเดินทางมาเป็นภาพวาดนั้น โปรดอย่ามองเพียงแค่ผลลัพธ์ว่ามันสวยงามในสายตาใครหรือไม่  เพราะว่าภาพวาดใดๆ จะไม่มีทางสวยงามได้ ถ้าเจ้าของผลงานไม่รักและภูมิใจในผลงานของตนเอง  อย่ามองข้ามความพยายามของตนเองแล้วไปวัดผลที่ปลายทาง.

ภาพวาดที่สวยงาม เป็นดอกผลของความพยายามซึ่งเติบโตอยู่บนรากฐานของนิสัยที่ดี สิ่งที่จะนำเราไปสู่ความสำเร็จ ภาพวาดที่วาดเสร็จและเป็นที่พอใจซ้ำแล้วซ้ำเล่าคืออุปนิสัยดังกล่าวข้างต้น

ดังนั้นเราจึงควรให้ความสำคัญกับการสร้าง “นิสัย” ไม่ใช่การสร้างผลงาน

และการฝึกฝนซ้ำแล้วซ้ำเล่าเพื่อให้เกิดความชำนาญนี้จะมีอยู่ในทุกอาชีพ ไม่ใช่เพียงแค่ในการวาดรูปเท่านั้น

ขอให้ทุกท่านประสบความสำเร็จด้วยมือของตนเองค่ะ ขอบคุณที่ติดตามอ่านบทความของจ๋าเสมอมา.

ภาพรวมบทความศิลปะในเว็บไซต์บ้านโพรงไม้ดอทคอม

เนื่องจากจ๋าเคยเป็นติวเตอร์ศิลปะมาก่อน จึงจะขอบรรยายตามที่ถนัด คือ ยึดจุดมุ่งหมายในการสอบเข้ามหาวิทยาลัยเป็นเกณฑ์ ในการสอบเข้ามหาวิทยาลัยศิลปะและการออกแบบ จะมีข้อสอบภาคปฏิบัติ 2 วิชา คือ 1. วาดเส้น และ 2. องค์ประกอบศิลป์ 

ในช่วงชีวิตแรกของจ๋าที่เริ่มติวในกรุงเทพฯ เน้นติววิชาวาดเส้นเป็นหลัก ในเว็บไซต์นี้จึงจะเขียนเรียงตามลำดับประสบการณ์สอน โดยแบ่งเนื้อหาออกเป็น 2 ส่วนตามวิชาสอบเข้ามหาวิทยาลัย ส่วนที่ 1. คือ โครงการดีๆติวฟรีวาดเส้น และ 2. คือ "การเดินทางของเจ้าเป็ดน้อย" ซึ่งเป็นการประยุกต์บทเรียนศิลปะเข้ากับนิทานเล่าเรื่อง เพื่อให้ดูน่าสนใจและเหมาะสมกับเด็กๆมากขึ้น

หวังเป็นอย่างยิ่งว่า คอร์สเรียนที่จ๋าคิดขึ้นนี้จะเป็นตัวอย่าง สาธิต ให้กับคุณพ่อ คุณแม่ ผู้ปกครองเด็กๆ หรือบุคคลทั่วไปที่รักและสนใจในศิลปะ ได้ลองมาฝึกวาดรูปด้วยตนเองกันดูค่ะ

วาดเส้น

ฝึกทิศทางเส้น

ฝึกเส้นตรงแนวนอน

ฝึกเส้นตรงแนวตั้ง

ฝึกเส้นเฉียง

ฝึกเส้นโค้ง

ฝึกน้ำหนักเส้น

ฝึกน้ำหนักเส้นสม่ำเสมอ

ฝึกน้ำหนักเส้นจากอ่อนไปเข้ม

ฝึกน้ำหนักเส้นจากเข้มไปอ่อน

ฝึกน้ำหนักเส้นเข้มหัวท้าย

ฝึกน้ำหนักเส้นอ่อนหัวท้าย

ฝึกสานเส้น

ฝึกแรเงาระดับน้ำหนัก

2. วาดเส้นพื้นฐาน 2 ทัศนียภาพเบื้องต้น

หลักทัศนียภาพเบื้องต้น

1.

2.

3.

หลักทัศนียภาพของแสงเงา

สี่เหลี่ยม

ทรงกระบอก

ทรงกรวย

ทรงกลม

รวม

3. เรขาคณิต

สี่เหลี่ยม

ทรงกระบอก

ทรงกรวย

ทรงกลม

รวม

4. หุ่นนิ่ง

ผ้า

เหล็ก

แก้ว

สี

ลาย

พื้นผิว

รายละเอียด

5. ใบหน้า

เหลี่ยม

ตา

จมูก

ปาก

หู

ข้าง

เฉียง

6. ตัวคน

มือ

ด้านหน้า

ด้านข้าง

ด้านเฉียง

หญิง

เด็ก

ชรา

7. แนวข้อสอบวาดเส้น

ของใกล้ตัวสุดเนี๊ยบ

กระดาษยับกับหุ่นนิ่ง

ฟอยยับ

ขวดใส

มือ/มือถือสิ่งของ

ใบหน้าคน

ภาพคนเต็มตัว

บรรยากาศฉาก มีคน

ภาพขยายสิ่งของ

การเดินทางของเจ้าเป็ดน้อย

สิ่งมีชีวิตเล็กๆ

ดอกไม้แห่งความสุข

การเดินทาง

สุนัขน้อยในทุ่งหญ้า

สิงโตในทุ่งดอกไม้

ม้ากับดอกไม้

มาช่วยกันหาดอกไม้เถอะ

2. ข้างทาง

สามัคคีชุมนุม

ยินดีที่ได้รู้จัก

กระดานหก

บ้านของฉัน

เสกให้มีชีวิต

3. วันเวลา

ราตรีสวัสดิ์

อรุณสวัสดิ์

วงล้อสีดอกไม้

เพื่อนของสีเหลือง

เพื่อนของสีแดง

เพื่อนของสีน้ำเงิน

ดอกไม้กลางทะเลทราย

หมีขี้เซากับเกล็ดหิมะดอกไม้

4. คู่กัน

5. เวทย์มนต์

6. เมือง

7. กระต่ายจอมซน

8. สมาคม